Λεβάντα η μυρωδάτη!

Είμαστε λίγο μετά τα μέσα του Απρίλη και οδεύουμε ολοταχώς για το Πάσχα! Η φετινή Άνοιξη θέλει να μοιάσει στο καλοκαίρι αλλά αυτό δε μας πειράζει καθόλου! Ας ευχηθούμε να μην αλλάξει κάτι μέχρι και το Πάσχα και μας χαλάσει τα σχέδια αλλά και τη διάθεσή! 
 
Άνοιξη λοιπόν και στο νου μας έρχεται πανδαισία χρωμάτων από τ’ ανθισμένα λουλούδια και φυσικά άρωμα, άρωμα, άρωμα λέμεεεεεεεεεεεε. Η λεβάντα (lavandula sp. οικογένεια Lamiaceae) τα έχει και τα δύο. Ασημοπράσινα φύλλα, μωβ & λιλά άνθη και το άρωμα της το μεθυστικό, δημιουργούν ένα μοναδικό συνδυασμό που κάνουν τη λεβάντα απαραίτητη σε κάθε ελληνικό κήπο ή μπαλκόνι. Αυτός ο αειθαλής πολυετής θάμνος έχει καταγωγή τις παραμεσόγειες περιοχές αλλά το βρίσκουμε και στην Ινδία και σε άλλες ασιατικές χώρες. Υπάρχουν τρία είδη λεβάντας που καλλιεργούνται περισσότερό. Η στενόφυλλη λεβάντα (Lavandula angustifolia), η οδοντωτή (Lavandula dentata) και η λεβάντα στοιχάς (Lavandula stoechas). Η στενόφυλλη είναι η πιο διαδεδομένη γιατί είναι η πιο αρωματική. Καλλιεργείται για το αιθέριο έλαιό της και γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να τη ζητήσουμε με το επιστημονικό όνομα από τα φυτώρια για να μην υπάρχουν μπερδέματα. Η αντοχή της στο κρύο είναι μεγάλη, καθώς μπορεί να την παλέψει μέχρι τους -200 C. Είναι ξακουστά τα λιβάδια λεβάντας στην περιοχή της Προβηγκίας, στη νότια Γαλλία, που καλλιεργείται εντατικά. Η οδοντωτή από την άλλη, είναι επίσης αρωματική αλλά όχι ευχάριστα. Θυμίζει περισσότερο νέφτι και είναι λιγότερο ανθεκτική στο κρύο, περίπου -100 C είναι το όριο της. Τέλος η λεβάντα στοιχάς έχει εντελώς διαφορετική ταξιανθία από τις άλλες δυο ποικιλίες. Είναι μωβ αλλά στην κορυφή έχει βράκτια φύλλα. Το άρωμά της θυμίζει περισσότερο δενδρολίβανο παρά λεβάντα και η αντοχή της στο κρύο είναι όσο και της οδοντωτής. 
Είτε τη φυτέψουμε στον κήπο είτε σε γλάστρα πρέπει να τη βάλουμε σε ηλιόλουστη θέση. Μπορούμε να τη φυτέψουμε μόνη της αλλά συνήθως φυτεύουμε πολλές μαζί δημιουργώντας μπορντούρες ή χαμηλούς φυτοφράκτες. Έτσι είναι πιο εντυπωσιακό το οπτικό αποτέλεσμα. Αποστάσεις φύτευσης που προτείνονται είναι οι 90 πόντοι εκτός αν θέλουμε να κάνουμε εδαφοκάλυψη και να πάμε στους 30 πόντους φυτό από φυτό.  Είναι ιδανική για βραχόκηπους αλλά και για παραθαλάσσιες περιοχές αφού αντέχει τις θαλασσινές σταγόνες. Στον κήπο δε χρειάζεται πολύ νερό καθώς είναι από τα ξηρικά φυτά. Οπότε 3-4 φορές πότισμα το μήνα από την άνοιξη ως το φθινόπωρο  είναι αρκετό. Στη γλάστρα ελάχιστα πιο συχνό πότισμα θα της κάνει καλό. Προσοχή στις υπερβολές γιατί το πολύ νερό θα την ξεράνει. Φυσικά δεν ξεχνάμε τον περλίτη στο χώμα της γλάστρας μας για την καλύτερη στράγγιση. Λίγη στάχτη στο χώμα της θα της κάνει καλό γιατί θα διορθώσει τυχόν όξινο pH που δεν είναι και το αγαπημένο της. 50 γραμμάρια είναι αρκετά για μια γλάστρα.  

Η λεβάντα μας θα κρατήσει για περίπου δέκα χρόνια, μετά πρέπει να την αντικαταστήσουμε. Δεν είναι και λίγος  χρόνος. Μπορούμε να την ανανεώσουμε μόνοι μας αφού  πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα εύκολα. Το φθινόπωρο αρκεί να κόψουμε μερικούς βλαστούς γύρω στους δέκα πόντους. Αφαιρούμε το λουλούδι (ταξιανθία) και τα κατώτερα φύλλα. Αφήνουμε 5-6 φύλλα ψηλά και βουτάμε το κάτω άκρο σε ορμόνη ριζοβολίας και το βάζουμε σε γλαστράκια που έχουν τύρφη και περλίτη σε αναλογία 1 προς 1. Την άνοιξη θα έχουμε καινούρια φυτά έτοιμα για φύτεμα και το βασικότερο, την ικανοποίηση ότι το κάναμε μόνοι μας. 

Το φθινόπωρο, μόλις τελειώσει η ανθοφορία κάνουμε ένα ελαφρύ κλάδεμα στις μαραμένες ταξιανθίες. Μπορούμε να κάνουμε και πιο βαθύ κλάδεμα τέλος Φεβρουαρίου αν κόψουμε το 1/3 των βλαστών. Αρκεί να μη φτάσουμε στο ξηλώδες μέρος. Έτσι έχουμε πιο όμορφα και συμπαγή φυτά που τα ωθούμε να βγάλουν νέα βλάστηση. Αν θέλουμε μπορούμε να ρίξουμε και λίγο λίπασμα την άνοιξη για επιπλέον βοήθεια. Ένα κοκκώδες του τύπου 10-10-10 (αναλογία Ν-Ρ-Κ) είναι ότι πρέπει. 

Η λεβάντα έχει πολλές χρήσεις. Μπορούμε ν’ αρωματίσουμε ντουλάπες και συρτάρια κι επιπλέον να κρατήσουμε μακριά το σκώρο. Κόβουμε βλαστούς με ταξιανθία όταν έχει φύγει η πρωινή υγρασία, αφαιρούμε τα φύλλα και φτιάχνουμε δεματάκια των δεκαπέντε. Τα τυλίγουμε με τούλι και τα κρεμάμε ανάποδα σε ξηρό και σκοτεινό μέρος. Μόλις αποξηραθούν, μετά από ένα μήνα περίπου, μπορούμε να τα βάλουμε σε σακουλάκια. Η λεβάντα διώχνει και τα κουνούπια από το χώρο μας. Μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε στη μαγειρική αλλά να φτιάξουμε και χαλαρωτικό αφέψημα που καταπολεμά την αϋπνία. Μην το παρακάνουμε όμως γιατί οι υπερβολικές ποσότητες… θα μας παραχαλαρώσουν. Επίσης καταπολεμά τη λαρυγγίτιδα, την ιγμορίτιδα, τον πονόδοντο, τη δυσπεψία, τη φαγούρα ακόμα και την πιτυρίδα. Το αιθέριο έλαιό της χρησιμοποιείται στο μασάζ, στο μπάνιο και έχει και αντισηπτική δράση.  

Τόσα σας είπα δε νομίζω να  μη σας έπεισα. Όποια από τις τρεις ποικιλίες και να διαλέξετε, μια γλάστρα στο μπαλκόνι σας ή 2-3 φυτά σε μια μεριά του κήπου σας,  θα σας ανταμείψουν ευχάριστα ποικιλοτρόπως. Είναι φυτό εύκολο που δε θέλει πολλά πολλά.  
 
Και αν όλα τα παραπάνω δε ήταν αρκετά κατατοπιστικά, στείλε μας μήνυμα στη σελίδα μας στο Facebook ή email στο [email protected] και θα απαντήσουμε σε ότι χρειαστείς! 
 
Κώστας a.k.a. "The Gardener"