“Από πάνω μας ήταν η γαζία, κι όταν ήταν ανθισμένη, η αυλή μοσκομύριζε. Αγαπούσα πολύ τα ευωδάτα κίτρινα λουλούδια της, τα 'βαζε η μητέρα μου στις κασέλες και τα σώρουχά μας, τα σεντόνια μας, όλη μου η παιδική ηλικία μύριζε γαζία.”
Αυτά έγραψε ο Καζαντζάκης για τη μάνα του, στο απόσπασμα από την «Αναφορά στο Γκρέκο». Εκεί θα πατήσω για να σου παρουσιάσω τη σημερινή μου καλεσμένη. Φυσικά τι να πω εγώ μπροστά στο μεγαλείο της πένας του Καζαντζάκη. Ο τρόπος που περιγράφει και μόνο το άρωμα της Γαζίας (Acacia farnesiana, οικογένεια Fabaceae) μου δένει τα χέρια. Γι’ αυτό θα σε πάω σε καθαρά κηπευτικές συμβουλές και πληροφορίες για ν’ αποφύγω τις συγκρίσεις.
Η γαζία είναι ένα ημιαειθαλές δέντρο που σε ηπίους χειμώνες κρατάει όλο το χρόνο τα φύλλα της. Έχει καταγωγή από την κεντρική Αμερική αν και υπάρχουν αναφορές για φυτά και από την Αυστραλία. Είναι ένα δέντρο που μπορεί να φτάσει έως και τα 3 μέτρα σε ύψος αλλά με το κατάλληλο κλάδεμα μπορείς να την κρατάς στις διαστάσεις που θέλεις. Φυσικά θα ξεδιπλώσει το μεγαλείο της στον κήπο αλλά για σένα που δεν έχεις κήπο και τη θέλεις σώνει και καλά υπάρχει λύση. Μεγάλη γλάστρα ή πιθάρι με χώμα για φυτά εξωτερικού χώρου και περλίτη σε αναλογία 3:1 και είσαι έτοιμος.
Βασική προϋπόθεση είναι να τη βάλεις σε σημείο που δεν θα περνάς συχνά γιατί τ’ αγκάθια της θα σε πληγώσουν. Ναι, όσο τέλειο είναι το άρωμα της και οι κατακίτρινες υπέρλαμπρες ταξιανθίες της άλλο τόσο επικίνδυνα είναι τ’ αγκάθια της. Δεν είπα να την κρύψεις και να χάσεις όλη τη μαγεία της, αλλά μην τη βάλεις και μέσα στα πόδια σου. Τα πάει εξίσου καλά και σε ηλιόλουστη αλλά και σε ημισκιερή θέση. Βέβαια όσο περισσότερος ήλιος τόσο πιο έντονη ανθοφορία.
Αν τη βάλεις στον κήπο πρέπει να την ποτίζεις κάθε 15-20 μέρες για να μην έχεις θέμα με σαπίσματα στις ρίζες της. Και μήνα να κάνεις να την ποτίσεις δε θα σου κρατήσει μούτρα αλλά γιατί να τη στρεσάρεις τη δόλια; Αν τη βάλεις σε γλάστρα θέλει λίγο πιο συχνά ποτίσματα. Δεν χρειάζεται να ρίξεις λιπάσματα γιατί τα πάει καλά ακόμα και σε άγονα εδάφη. Αν της ρίξεις βέβαια λίγο κομπόστ ή καλά χωνεμένη κοπριά μια φορά το χρόνο είναι υπεραρκετό. Αυτό που θα σου αρέσει περισσότερο είναι ότι δεν έχει εχθρούς. Άρα γλιτώνεις τη χημεία από τα ραντίσματα.
Θα σου χαρίσει τα υπέροχα άνθη της δυο φορές το χρόνο. Βασική ανθοφορία από Φεβρουάριο έως Απρίλιο και μια δεύτερη το φθινόπωρο. Αν θέλεις μπορείς να την κλαδέψεις μετά τη δεύτερη ανθοφορία έτσι ώστε ν’ αφαιρέσεις τα κλαδιά που της χαλάνε το σχήμα. Για φύτευση στον κήπο οφείλω να σου πω ότι και μόνη της και με παρέα τα πάει εξίσου καλά. Τι εννοώ. Μπορείς να φυτεύσεις μια να την έχεις να την χαίρεσαι, αλλά μπορείς να φυτεύσεις και πολλές στη σειρά και να κάνεις αδιαπέραστούς φυτοφράκτες, μην ξεχνάς τ’ αγκάθια της, ή δεντροστοιχίες.
Δεν είναι τυχαίο που στη Γαλλία, η γαζία χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία. Φαντάσου τι θα κάνει στον κήπο ή το μπαλκόνι σου. Άρωμα σε συνδυασμό με κατακίτρινες ανθισμένες μπαλίτσες δεν είναι κάτι που το βλέπεις συνέχεια. Θα τη βρεις στα φυτώρια από 10-30€ ανάλογα με το μέγεθος πάντα. Θα τη βρεις και σε μορφή bonsai αν είσαι λάτρης του είδους. Για σκέψου το. Εγώ απλά σου έβαλα το φυτίλι. Στο χέρι σου είναι να το ανάψεις. Ο Καζαντζάκης είχε την πρώτη, θα και την τελευταία κουβέντα σήμερα.
“Η μητέρα μου, η γαζία, το καναρίνι, έχουν σμίξει αχώριστα, αθάνατα μέσα στο μυαλό μου δεν μπορώ πια να μυρίσω γαζία, ν' ακούσω καναρίνι, χωρίς ν' ανέβει από το μνήμα της -από το σπλάχνο μου-- η μητέρα μου και να σμίξει με τη μυρωδιά τούτη και με το κελάδημα του καναρινιού.”